آشنایی با انواع تجهیزات اندازه گیری و ابزار دقیق

 

احتمالاً شما به عنوان تکنیسین و مهندس یا حتی یک فرد عادی کلمه کالیبراتور را شنیده باشید.کالیبراتوریک دستگاه الکتریکی است که استفاده از آن برای بررسی صحت مقدار اندازه گیری شده توسط دستگاه ها، ضروری است.در تعریف کالیبراتور باید گفت که مرجعیست برای بررسی و تایید عملکرد دستگاه های اندازه گیری مختلف و مطابقت نتایج اندازه گیری شده با استانداردهای موجود.این تجهیز انواع گوناگونی دارد که در موارد مختلف مورد استفاده قرار می گیرد و قیمت کالیبراتور نیز بر اساس ویژگی ها و کاربردهایی که دارند، متفاوت است. اگر می خواهید با این دستگاه اندازه گیری بیش تر آشنا شوید و نکاتی را بیاموزید که در هنگام کار با دستگاه کالیبراتور و انجام کالیبراسیون ایمنی شما را تضمین می کند، این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.

انواع دستگاه کالیبراتور

حال که با دستگاه کالیبراتور آشنایی اولیه پیدا کردید بهتر است به سراغ معرفی انواع آن برویم تا بدانید که کدام یک مورد نیاز شما است. در ادامه به معرفی انواع کالیبراتور و کارکرد آن ها خواهیم پرداخت.

1- کالیبراتور دما

کالیبراتور دما تجهیزی است که برای بررسی مقادیر اندازه گیری شده توسط انواع دستگاه های اندازه گیری مورد استفاده قرار می گیرد. در کالیبراتور دما سنسورهای ترموکوپل وجود دارند که با کمک آنها می توان اندازه گیری دما توسط ترمومترها و... را با استانداردهای موجود مقایسه کرد.برخی از کالیبراتورها به دلیل طراحی آن ها به آسانی قابل حمل هستند که بیشتر در کالیبراسیون ترمومترها مورد استفاده قرار می گیرند.

برخی از کالیبراتورهای دما علاوه بر کالیبره کردن دستگاه های اندازه گیری قادر هستند تا به عنوان دماسنج (ترمومتر) نیز عمل کنند.

 

2- کالیبراتور فشار

کالیبراتور فشار یکی دیگر از انواع کالیبراتور است که برای ارزیابی صحیح عملکرد دستگاه هایی مانند فشارسنج، گیج فشار و... کاربرد دارد. خوب است بدانید که برخی از مدل های کالیبراتور فشار می توانند میزان فشار را نیز اندازه گیری کنند. این محصول در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد که یکی از آن ها صنایع نفت و گاز است. در این صنعت دستگاه های مختلفی وجود دارند که فشار را اندازه گیری می کنند. بنابر این باید صحت عملکرد آن ها مورد ارزیابی قرار بگیرد که برای این منظور از کالیبراتور فشار استفاده می کنند.

 

3- کالیبراتور ولتاژ و جریان

دستگاه های اندازه گیری که کمیت های الکتریکی را می سنجند پس از طی دوره هایی که از کارکردشان می گذرد، ممکن است دچار اختلال شوند و اندازه گیری ها را به صورت صحیح نمایش ندهند. در این صورت برای بررسی عملکرد این دستگاه ها از کالیبراتور ولتاژ و جریان استفاده می کنند. در واقع کاربران می توانند به کمک کالیبراتور ولتاژ و جریان دستگاه های اندازه گیری خود را کالیبره کنند. برخی از مدل های این کالیبراتور می توانند به طور مستقیم انواع کمیت های الکتریکی را نیز اندازه گیری و نمایش دهند.

 

دسته ی دیگری از کالیبراتورها وجود دارند کهمولتی فانکشن کالیبراتوریامولتی کالیبراتورنامیده می شوند. با کمک مولتی کالیبراتور می توان انواع ابزارها را مانند گیج های فشار، مولتی مترها، ترمومترها و... را با دقت بالا کالیبره کرد. در واقع مولتی کالیبراتور شما را از داشتن چند کالیبراتور برای کالیبراسیون دستگاه های مختلف بی نیاز میکند. البته ناگفته نماند که قیمت مولتی کالیبراتور نسبت به دیگر کالیبراتورها به دلیل کارایی بالایی که دارد، بیشتر است. به همین دلیل توصیه می کنیم پیش از خرید دستگاه کالیبراتور، حتماً نیازهای خود را در نظر بگیرید تا علاوه بر انتخاب بهترین کالیبراتور، از هزینه های اضافی نیز جلوگیری کنید.

 

اهمیت و مفهوم کالیبراسیون

اگر کمیت اندازه گیری شده به طور دقیق توسط ابزار اندازه گیری نشان داده نشود، ابزار اندازه گیری احتمالاً به کالیبراسیون نیاز دارد. به بیان ساده کالیبراسیون مقایسه یک دستگاه اندازه گیری با استاندارد موجود (استاندارد  ISO17025)و تعیین میزان خطای آن ابزار است. در واقع انجام کالیبراسون به شما خواهد گفت که ایا سنجش هایی که توسط دستگاه اندازه گیری صورت میگیرد قابل اعتماد است یا خیر؟ کالیبراسیون را میتوان با مقایسه قرائت های روی یک ابزار با مقادیر استاندارد تعریف شده با کمک کالیبراتور انجام داد.

 

برای انجام کالیبراسیون با دستگاه کالیبراتور رعایت چه نکاتی ضروری است؟

قبل از انجام کالیبراسیون دستگاه ها با استفاده از ابزار کالیبراتور باید موارد مختلفی مانند نوع و وضعیت تجهیزات، روش کالیبراسیون دستگاهها، تجهیزات ایمنی و عوامل محیطی را در نظر داشته باشید. همچنین بهتر است پیش از انجام مراحل کالیبراسیون حتماً دفترچه راهنمای محصول را مطالعه کنید. باید دقت داشته باشید که قبل از کالیبره نمودن دستگاه ها، اتصال آنهایی که به منبع تغذیه متصل هستند را جدا کنید.

علاوه بر این هنگام کار بهتر است تا دستکش محافظتی نیز به همراه داشته باشید. در انتها باید اضافه کرد که از دست زدن به سیم ها، پایانهها یا قطعات الکترونیکی حامل جریان خودداری کنید و دستگاهها را برای جلوگیری از آسیب و خطر، در محلهایی که دارای رطوبت زیاد هستند یا مواد اشتعال زا وجود دارند، کالیبره نکنید.

چرا دستگاه های اندازه گیری را کالیبره میکنیم؟

ابزارهای اندازه گیری به دلایل زیادی به کالیبراسیون نیاز دارند. در زیر به تعدادی از این دلایل اشاره کردیم:

1- برخی از دستگاه ها به مرور زمان دچار اشکال می شوند و نتایج اندازه گیری را به طور صحیح نمایش نمی دهند. در این صورت دستگاه نیازمند انجام کالیبراسیون است.

2- با انجام عمل کالیبراسیون می توانید از بروز حوادث و خطرات ناشی از عملکرد اشتباه دستگاه جلوگیری کنید.

3- محدوده اندازه گیری دستگاه ها نیز ممکن است پس از مدتی دچار تغییر شود که در این صورت دستگاه نیاز به کالیبره کردن دارد.

دستگاه ها چه زمانی نیاز به کالیبره شدن دارند؟

خوب است بدانید که نیاز است تا دستگاه های اندازه گیری را در بازه ی زمانی مشخصی کالیبره کنید تا از صحت عملکرد آنها اطمینان حاصل شود. معمولا در دفترجه راهنمای ابزارهای اندازه گیری، بازه ی زمانی انجام کالیبراسیون ذکر میشود اما به طور کلی لازم است تا هر دستگاه حداقل سالی یک یا دوبار کالیبره شود. انجام کالیبراسیون برای هر ابزار اندازه گیری به موارد متعددی وابسته است که از جمله آنها می توان به نوع ابزار، پیشنهاد سازنده دستگاه، سوابق تعمیر و نگهداری دستگاه، عمر دستگاه اندازه گیری و... اشاره کرد.

 

مکان کالیبراسیون نیز حائز اهمیت است. در واقع مکان کالیبراسیون می تواند در آزمایشگاه شرکت یا در محلی که از دستگاه استفاده می شود باشد. بهتر است دستگاه را در محل استفاده از آن کالیبره کنید تا مواردی مانند تغییر شرایط محیطی یا آسیب دیدن دستگاه در هنگام حمل و نقل و جا به جایی در دقت کالیبراسیون و انجام آزمایش آن بدون تأثیر باشند.

 

سخن پایانی

دستگاه های اندازه گیری برای آنکه بتوانند عملکرد صحیحی داشته باشند نیازمند این هستند که در طول دوره مشخص (هر شش ماه یکبار یا سالی یکبار) توسط دستگاه کالیبراتور، کالیبره شوند تا از عملکرد صحیح و همینطور صحت اندازه گیری آن ها اطمینان حاصل شود. نکته ای که در اینجا باید گفت این است که دستگاه های کالیبراتور با برندها و ویژگی های متعددی در بازار موجود هستند که از جمله آن ها میتوان به کالیبراتور فلوک اشاره کرد. شما باید در هنگامخرید کالیبراتورمواردی مانند بودجه، نیازهای خود، نوع وسیله ای که باید کالیبره شود و... را در نظر بگیرید. در انتها باید افزود که بهتر است دستگاه های اندازه گیری را در محلی که هستند کالیبره کنید. زیرا این کار باعث می شود تا از اسیب های احتمالی به دستگاه در هنگام حمل و نقل جلوگیری شود.